Tijdens de workshops food fotografie die ik geef en ook via email, facebook en twitter krijg ik een hoop vragen van mensen die graag willen weten hoe ze moeten werken met kunstlicht. Ik ben gek op daglicht voor alle foodfotografie en ik zou het altijd willen gebruiken, ware het niet dat er soms omstandigheden zijn waar er simpelweg geen daglicht is of als het er is het zo donker is dat een foto maken 30 seconden belichting nodig heeft. Niet direct ideaal als je een tijd schema hebt waar je je aan moet houden of als je kruiden voor je neus ziet verleppen. Ik heb jullie een tijd geleden al laten zien wat je kunt doen met een aantal vast lampen.
Aangezien ik die eigenlijk zelden gebruik leek het me leuk om jullie te laten zien hoe je met studio flitsers werkt. Als je er niet al teveel geld aan uit wilt geven; je kunt al een fatsoenlijke studioflitser met statief en softbox kopen voor rond de 100 euro. Tweedehands is wellicht ook een goede optie, dus kijk eens op marktplaats daarvoor. Het grootste verschil tussen de dure en de goedkope versies is de bouw van de flitser zelf en de continuiteit van de lichtbron (bij de goedkope versies wil de kleur van de lampen nog wel eens wijzigen als je hem lang gebruikt)
Even voor de duidelijkheid; een studioflitser is niet hetzelfde als de flitser die je op je camera kunt zetten. Zie hierboven een foto van een studio flitser in mijn studiootje. Net als een “gewone” flitser geeft een studio flitser een korte lichtflits; ideaal voor food fotografie want de lampen worden niet heet zoals bij continue lampen.
Het nadeel van studio flitsers is natuurlijk dat je niet kunt zien wat er gebeurt tot je de foto maakt. De meeste studio flitsers worden geleverd met een modellamp (die je hierboven ziet branden) maar als je tijdens een daglicht situatie met je flitsers werkt, kun je dan echt niet zien wat je aan het doen bent. Ik zet ze meestal uit.
Zo… je hebt je eerste studio flitser gekocht, maar wat nu? Gebruik je flitser als een extensie van je bestaande daglicht. De regels zijn in weze het zelfde. Het enige verschil is dat de maat van je lichtbron anders is als de maat van het raam waar je daglicht door naar binnen komt. En eigenlijk is het flexibeler om te gebruiken.
Laten we beginnen met de setup voor dit ontbijtje in daglicht. In de foto hieronder kun je deze yoghurt schaal zien met fruit in het bestaande daglicht; geen reflectors gebruikt. Het licht komt van rechts.
Ik zette mijn studio flitser aan de linkerkant neer achter het onderwerp. Niet omdat het niet rechts zou kunnen, maar simpelweg omdat ik anders mijn kont niet meer kan keren in de studio… De output van je flitser is voor een gedeelte bepaald door het soort kap of reflector wat je erop zet. De meeste flitsers worden standaard geleverd met een relatief kleine reflector wat een ronde kap is die je op de voorkant van de flitser schroeft en die het licht geleidt. De binnenkant is meestal zilver wat het licht reflecteert.
In de foto hierboven heb ik het naakte licht gebruikt. Geen reflector gebruikt, geen kap, niks. Het licht is vrij fel en duidelijk afkomstig van links achter maar het is niet geheel onbruikbaar. Als ik een reflector had gebruikt aan de rechterkant om het licht wat zachter te maken dan had je nog minder schaduwen gehad. Ik had ook de sterkte van de flits wat naar beneden kunnen draaien om het wat zachter te maken. Je kunt de flits ook naar het plafond laten wijzen en via het plafond bouncen (moet het plafond wel wit zijn!) en dat zal het licht ook weer zachter maken. Dit is wel afhankelijk van de afstand van je flitser tot het plafond. Heb je een heel hoog plafond dan zul je een beduidend ander effect hebben als een heel laag plafond.
je ziet dat je met die ene lamp best een goed resultaat kunt behalen. En terwijl deze foto is geschoten in daglicht, het resultaat zou exact hetzelfde zijn als je deze foto midden in de nacht zou maken.
Een ding om rekening mee te houden als je werkt met studio flitsers is dat je niet kunt werken met diafragma voorkeuze of op de automatische stand. De enige optie is in de manual stand. Je kunt je sluitertijd op 1/125s instellen en besluiten welk diafragma je wilt gebruiken. Je kunt dan vervolgens je flits sterkte aanpassen aan het resultaat dat je wilt bereiken. Het vergt wat oefening maar het is echt niet zo ingewikkeld als het wellicht lijkt. Zodra je wat geoefend hebt met de flitser kun je beslissen welke attributen je wilt gaan gebruiken: je hebt verschillende soorten reflectors, een grid, een snoot, een softbox enzovoort.
Ik ben gek op het gebruiken van mijn snoot op de flitser aangezien het je een goede controle geeft over de richting van het licht. De foto hierboven is genomen met de snoot op de flitser. Ik heb ze ook wel eens zelf gemaakt, wat niet heel ingewikkeld is om te doen. Je kunt een stuk zwart karton gebruiken en hier een koker van rollen. Maak het vast met tape aan je flitser en voila; je hebt een snoot. Zorg wel dat je de modellamp uitzet want die wordt heet en je wilt geen smeltende rommel op je lamp of iets dat in de fik vliegt.Op de tweede foto van boven staat de snoot achter de plank opgesteld. (buiten gebruik dus op die foto)
Als je een snoot gebruikt wordt het licht over het algemeen heel hard. Dit doordat het licht gebundeld wordt en de straal dus krachtiger. Dit kan bij sommige beelden goed werken en bij anderen weer helemaal niet. Zoals je kunt zien aan de foto hierboven van de knoflook heeft het beeld aan de rechterkant hele harde en donkere schaduwen. Ik heb dat links wat geprobeerd op te lichten met een reflector maar je kunt nog steeds duidelijk de schaduwen zien en echt mooi is het niet. Dat is niet altijd een probleem en in een hoop gevallen kan het zelfs een voordeel zijn maar als je kijkt naar de onderstaande foto van de knoflook in daglicht dan kun je vast raden naar welke foto mijn voorkeur uit gaat.
Als je met een donkere achtergrond fotografeert krijgt de snoot een hele andere aantrekkingskracht zoals je kunt zien aan de zelfde knoflook maar nu op een donkere achtergrond. Dit soort achtergrond is meer geschikt voor het gebruik van een snoot. Ja, de schaduw is er nog steeds maar het stoort me niet zo erg als op de witte ondergrond.
En dan deze foto hieronder die ik een paar jaar geleden alweer gemaakt hebt voor een klant. Ik had niet eens een reflector nodig in dit geval. Het enige licht is afkomstig van de ene flitser met snoot in de achtergrond die het perfecte licht verschafte voor dit gerecht. Dus het ligt voor een heel groot gedeelte aan je onderwerp, de achtergrond die je gebruikt en de sfeer die je neer wilt zetten.
En dan heb je natuurlijk, behalve de snoot en de standaard reflector de ‘beroemde’ softbox. Softboxen komen in vele maten en soorten. Hoe groter de softbox in het algemeen is, hoe groter het ‘zachte’ effect dat je ermee kunt bereiken. Het verzacht het licht in een hele prettige manier en als je het op de juiste manier gebruikt kun je het daglicht nagenoeg perfect nabootsen. De eerste foto aan deze (lange) post is gefotografeerd aan de rechterkant met licht van de softbox en rechts met daglicht. Nu heb ik niet echt geprobeerd om hetzelfde gevoel aan de foto’s te geven in beiden maar je kunt waarschijnlijk wel zien dat met een paar kleine aanpassingen je heel makkelijk het daglicht kunt nabootsen met de softbox. Ik zal hier binnenkort nog een extra post over schrijven!
En daarmee komt dan een eind aan deze lange post. Ik hoop dat je er iets nuttigs uit op pikt en als je extra info nodig hebt of iets specifieks wilt weten laat maar weten en wie weet kan ik er nog een aparte post over schrijven.
